سرمربی: زدراوکور رایکوف
سرمربی: زدراوکو رایکوف
سرمربی: زدراوکو رایکوف
سرمربی: زدراوکو رایکوف
سرمربی: ولادمیر جکیچ
سرمربی : ئلادمیر جکیچ
سرمربی: عباس رضوی
سرمربی: عباس رضوی
سرمربی: حسن عضدی
سرمربی: اصغر شرقی
سرمربی: منصور پورحیدری
سرمربی: منصور پور حیدری
اسامی بازیکنان استقلال تهران در سال 1364
سرمربی: منصور پور حیدری
سرمربی: عباس رضوی
سرمربی: غلامحسین مظلومی
حمید بابازاده، سعید عزیزیان، احمد رضا عابدزاده، محمدرضا شکورزاده، مجید نامجو مطلق، رضا حسن زاده، امیر هاشمی مقدم، کورش تشت زر، مصطفی اردستانی، صادق ورمزیار، فرشاد فلاحت زاده، جواد زرینچه، مرتضی یکه، امیر قلعه نوعی، محمود کلهر، محسن گروسی، بهمن ترکاشوند، شاهرخ بیانی، عبدالعلی چنگیز، مهدی فنونی زاده، شاهین بیانی، عباس سرخاب، عبدالصمد مرفاوی، حسین ترابپور، خسرو پارساف جعفر مختاری فر
سرمربی: منصور پور حیدری
سرمربی: منصور پور حیدری
سرمربی: منصور پور حیدری
سرمربی: بیژن ذوالفقار نسب
سرمربی: یوگنی سوکوموروخوف
سرمربی: نصراله عبدالهی
سرمربی: منصور پورحیدری
سرمربی: منصور پورحیدری
سرمربی: ناصر حجازی
سرمربی: ناصر حجازی
هادی طباطبایی، پرویز برومند، مسعود قاسمی، پیروز قربانی، محمد خرمگاه، مهدی هاشمی نسب، مهدی پاشازاده، محمود فکری، محمد نوازی، ارسطو محمدی، داود سیدعباسی، فراز فاطمی، مجاهد خضیراوی، علیرضا اکبرپور، یداله اکبری، علیرضا اکبرپور، سعید بیگی، رافت قلی اف، فرزاد مجیدی، سیروس دین محمدی، علیرضا واحدی نیکبخت، علی موسوی، احمد مومن زاده، سهراب بختیاری زاده، بهزاد دادش زاده
سرمربی: منصور پور حیدری
اسامی بازیکنان استقلال تهران در سال 1381
• سرمربی: رولند کخ
• سرمربی : امیر قلعه نوعی
• سرمربی: امیر قلعه نوعی
• مربیان: گما لوویچ، حمید بابازاده، عبدالصمد مرفاوی
سرمربی: امیر قلعه نوعی
مربیان: عبدالصمد مرفاوی- حمید بابازاده- مسعود اقبالی
وحید طالب لو، سید مهدی رحمتی، مهیار حسن نژاد، امیرحسین صادقی، پیروز قربانی، محمود فکری،علیرضا منصوریان، مهدی امیرآبادی، فرزاد مجددی، حسین کاظمی، اصغر طالب نسب، سیاوش اکبرپور، سعید لطفی، بهشاد یاورزاده، علی انصاریان، محمد نوازی، جوئیلوسون داسیلوا، مرتضی ابراهیمی، آگسیتنی گیلائوری، محمدباقر احمدی، محسن یوسفی، مجتبی جباری، میثم بائو، علی علیزاده، مرتضی هاشمی زاده، حسین قنبری، کوییکه لئونی لئونارد
سرمربی : عبدالصمد مرفاوی
مربیان: حمید بابازاده، رضا حسن زاده، مسعود اقبالی و ساکت الهامی
اسامی بازیکنان استقلال تهران در سال 1386
وحید طالب لو،اشکان نامداری ،مهیارحسن نژاد،پیروز قربانی، پژمان منتظری ،سعید لطفی، محسن بیاتی نیا ، اصغر نادعلی ، میثم منیعی ، آرش برهانی ، مهدی امیرآبادی، علی منصوریان،محمد نوازی، حسین کوشکی ، محسن یوسفی، علی علیزاده، امیرحسین صادقی، مجتبی جباری، حمید شفیعی ، سان جان اورسوویچ ،امید روانخواه ، احمد خذیراوی ،سعید بیات مطلق ، حسین قنبری و مهرداد پولادی
سرمربی: ابتدا: ناصر حجازی اواسط:فیروز کریمی اواخر: امیر قلعه نویی
اسامی بازیکنان استقلال تهران در سال 1387
وحید طالب لو، اشکان نامداری، ایمان صادقی ، پیروز قربانی، پژمان منتظری ،بیژن کوشکی ، ابراهیم تقی پور ،هادی شکوری ، مهدی امیرآبادی، میثم منیعی ، خسرو حیدری ، هاشم بیک زاده ، حسین کاظمی، مجتبی جباری، یدال.. اکبری ، جان واریو ،مهرداد پولادی ، امیدرضا روانخواه ،سیاوش اکبرپور،علی علیزاده، فرهاد مجیدی ، آرش برهانی ،علی رضا عباسفرد،احمد خضیراوی ، میلاد نوری و رینالدو
سرمربی : امیر قلعه نویی مربیان: عبدالصمد مرفاوی ، امید طیری ، محمود فکری ، حمید بابازاده
|
ورزش و بازیهای نوین مانند فوتبال که بازیهای اروپایی خوانده میشوند، در بیستسال پایانی قرن سیزدهم هجری شمسی توسط اروپاییها به ویژه انگلیسیها در ایران رواج یافتند. اصطلاح فوتبال را دانشجویان اعزامی به اروپا پس از بازگشت به وطن وارد زبان فارسی نمودند، اما فوتبال را برای اولین بار انگلیسیهای مقیم ایران در تهران و برخی شهرهای بزرگ و همچنین ملوانان کشتیهای خارجی در بنادر خرمشهر، بوشهر، بندرعباس و ... به راه انداختند.
در پایتخت، اعضای سفارت انگلیس، بانک شاهی و تلگرافخانه - هندویوروپ - اوقات فراغت خود را با فوتبال میگذراندند و وقتی به تدریج بر تعداد اعضاء آنها افروده شد، سه تیم فوتبال مستقل تشکیل دادند و در هر فرصتی که بدست میآوردند در زمینهای گوشه و کنار شهر با هم مسابقه میدادند. در سال 1286 شمسی «اسپرینگ رایس» وزیر مختار انگلستان در ایران به منظور ایجاد حس رقابت در بازیکنان و جنبه رسمی دادن به بازیها دو جام (کاپ) یکی برای فوتبال و دیگری برای هاکی تهیه کرد و اولین دوره رسمی مسابقه فوتبال بین سه تیم موسسههای یاد شده در همان سال انجام شد.
این جام تا مدتها در انجمن ملی تربیت بدنی ایران قرار داشت و رو ی آن این جمله نوشته شده بود: تهران فوتبال آسوسیاشن کلاب (کلوب اجتماعیون) 1907 . بازیهایی تیمهای انگلیسی بیشتر در میدان مشق انجام میشد و تا چند سال هیچ ایرانی در این بازیها شرکت نداشت. این تیمها گاهی اوقات که بازیکن کم داشتند،از بین ایرانیانی که در کنار زمین تماشاچی بازی آنها بودند، برای تکمیل شدن تعداد بازیکنان تیم خود استفاده میکردند. اولین ایرانی که به تیم های انگلیسی پیوست، کریم زندی بود که در سالهای 1287 تا 1295 در آن تیمها بازی کرد. هیاهوی بازیکنان انگلیسی در زمین فوتبال به تدویج جوانان و نوجوانان ایرانی بویژه تهرانیها را به کنار زمینهای فوتبال کشاند. به هر حال نوجوانان و جوانان ایرانی در شهرهایی که انگلیسیها حضور داشتند آنقدر در حاشیه زمینهای فوتبال، بازیهای انگلیسیها را تماشا کردند تا به فوت و فن این بازی آشنا شدند. سپس در صدد برآمدند به تقلید از آنها تیم فوتبال تشکیل دهند و به بازی بپردازند. اما بر سر راه عملی کردن این خواست یک مشکل بزرگ وجود داشت و آن هم نداشتن توپ بود. به دست آوردن یک توپ فوتبال بزرگترین آرزوی جوانان و نوجوانان علاقمند به فوتبال در آن زمان بود، لیکن هر چند توپ واقعی در دست نبود ولی شوق فوتبال سبب شد تا بچهها ی هر کوی و برزن به ابتکار خود با وسایل موجود توپی ساخته و در زمینهای بایر که در گوشه و کنار شهر به فراوانی یافت میشد، بازی کنند، یکی از ابتکارها در ساختن توپ فوتبال استفاده از مثانه گاو بود. آنها مثانه گاو را باد کرده و با پارچه روپوشی برای آن میدوختند و با آن بازی میکردند. البته یکی دیگر از راههای دستیابی به توپ «کش رفتن» توپ فوتبال انگلیسیها بود. برای رسیدن به این مقصود بچههای علاقمند به فوتبال در کنار زمینهای فوتبال انگلیسیها به کمین مینشستند و به محض اینکه توپ از زمین بازی دور میشد در یک چشم بر هم زدن دست به دست میگشت و در کوچه پس کوچهها ناپدید میشد.
زمان با حرکت خودجوش جوانان محلات در رواج فوتبال در تهران و ایران در حدود سالهای 1288 و 1289 (1910 میلادی) مدرسه آمریکاییها (البرز فعلی) واقع در چهار راه کالج آموزش فوتبال به دانشآموزان ایرانی را برای اولین بار آغاز کرد. در این مدرسه، دانشآموزان با توپ تنیس یا توپهای دستساز بازی میکردند. چیزی بعد دکتر جردن رئیس مدرسه توپی را از انگلیسیهای مقیم تهران گرفت و به برنامهریزی، آموزش و تمرین فوتبال در مدرسه پرداخت و مسابقههایی را بین محصلین ترتیب داد. این بازیها در کنار مسابقه های فصلی تیم های شرکت های انگلیسی به طور مرتب تا سال 1293 شمسی ادامه داشت و با آغاز جنگ جهانی اول به طور کامل قطع شد. پس از جنگ بار دیگر فوتبال در تهران و برخی شهرهای ایران جان دوباره گرفت و حضور سربازان انگلیسی باقی مانده از جنگ مزید علت گردید و جهشی قابل توجه در کیفیت و کمیت فوتبال ایران پدید آمد. مؤسسات انگلیسی همچون سالهای گذاشته تیمهایی تشکیل دادند و زیر نظر شخصی به نام هوارد که در کنسولگری انگلیس در تهران مشغول به کار بود، به فعالیت پرداختند و چون تعداد انگلیسیهای مقیم تهران برای تشکیل یک تیم کامل برای هر موسسه - تلگرافخانه، کنسولگری و بانک شاهی - کافی نبود بار دیگر از بازیکنان ایرانی در تیمهای خود استفاده کردند. با افزایش تعداد بازیکنان ایرانی در این موسسهها، عدهای از این بازیکنان به فکر ایجاد تیمی متشکل از بازیکنان ایرانی افتادند.
اوایل سال 1299 این تیم با عنوان «کلوپ ایران» تشکیل شد. اعضای این تیم عبارت بودند از: برادران خان سردار، برادران امیر اصلانی، کریم زندی، محمدعلی شکوه، عزیزالله افخمی، رضا کلانتر، شیبانی، حسن مفتاح، هراند، گالوستیان، خواجه نوری، رضا ربیعزاده، هامبارسون، اشرفی و... کلوپ ایران در مسابقات سال 1299 میدان مشق که انگلیسیهای مقیم تهران در آن شرکت داشتند، حضور یافت. بچههای این تیم با بازیهای درخشان خود به فینال رسیدند و با این که در مقابل انگلیسیهای مقیم مرکز شکست خوردند اما امیدواری فراوانی به آینده به وجود آوردند. بچههای کلوپ ایران سرانجام در سال 1302 موفق به کسب مقام قهرمانی شدند و پس از آن دسته جمعی به تیم تازه تأسیس کلوپ تهران رفتند. از دیگر تیمهای آن زمان باید به تیم اسپرت ارامنه و تیم طوفان اشاره کرد که در آن ایام تشکیل شدند و رقابتهای این سه تیم فوقالعاده دیدنی بود. در سال 1304 در مسابقات سالانه که توسط مؤسسات انگلیسی برگزارمی شد، تیم کلوپ تهران موفق شد با نتیجه 2 بر یک بر انگلیسیهای مقیم مرکز غلبه کند و بر آرزویی دیرینه جامه عمل پوشاند. پس از این موفقیت سفیر ورزشی شهر بادکوبه شوروی یک تیم را از ایران به این شهر دعوت کرد و بازیکنان گلچین شده از 3 باشگاه کلوب تهران، ارامنه و طوفان به عنوان منتخب تهران به سوی بادکوبه روانه شدند. اینها اولین سفیران فوتبال ایران در خارج از کشور بودند، به همین دلیل وقتی وارد بادکوبه شدند، چند هزار نفر به استقبال آنها آمدند.
در اولین مسابقه تیم ایران در برابر منتخب بادکوبه (2-0) شکست خورد. دومین حریف، تیم دانشکده نفت بادکوبه بود که آن بازی با تساوی بدون گل خاتمه یافت. در آخرین بازی هم تیم منتخب تهران با نتیجه 4-1 در برابر کلنی بادکوبه شکست را پذیرا شد. اولین سازمان و تشکیلات فوتبال در ایران، «انجمن ترقی و ترویج فوتبال» بود که توسط افرادی چون ابوالفضل صدری، میرباقر عظیمی و سیدمحمد تدین که از نخستین معلمین ورزش کشور محسوب می شدند در سال 1300 شمسی تشکیل شد. از این سال به بعد انجمن هر ساله در کنار ثبت نام باشگاهها و تیمهای جدید، برگزاری مسابقههای فوتبال را برعهده گرفت و با تدوین و ترجمه «قوانین فوتبال» در جهت ایجاد نظم و قانونمند کردن فوتبال در ایران گام برداشت.
انجمن ترقی و ترویج فوتبال موفق شد اولین دوره مسابقههای فوتبال پایتخت را بین تیم های حاضر در تهران در سال 1302 برگزار کند، مسابقاتی که تقریباً بدون وقفه هر ساله انجام شد و با توسعه فوتبال در سراسر کشور و ظهور تیمهای قدرتمند در شهرستانها به مسابقههای سراسری (لیگ) تبدیل گردید. این انجمن تا سال 1313 که با تشکیل «انجمن تربیت بدنی و پیشاهنگی» از سوی دولت وقت، جای خود را به آن داد، اعزام اولین تیم منتخب ایران به بادکوبه شوروی، برگزاری دوازده دوره مسابقات فوتبال باشگاههای تهران، انتشار اولین رسالة قوانین فوتبال در ایران و ثبت نزدیک به 50 باشگاه فوتبال در سراسر کشور را در کارنامه خود داشت.
نخستین تشکیلات ورزش ایران در سال 1312 با تشکیل «انجمن تربیت بدنی و پیشاهنگی» زیرنظر وزارت معارف (فرهنگ) به وجود آمد و از این تاریخ تمامی برنامهها و مسابقههای ورزشی مدارس و آموزشگاهها را زیر نظر گرفت. انجمن ترقی و ترویج فوتبال نیز کمکم در انجمن تربیت بدنی ادغام شد و فعالیتهای آن به مدارس محدود گردید.
سازمان یافتن ورزش ایران به رشد آن در کشور کمک شایانی نمود. در سال 1319 به منظور شرکت ورزشکاران ایرانی در بازیهای المپیک، نخستین گامها برای تشکیل فدراسیونهای ورزشی از جمله فدراسیون فوتبال برداشته شد و از این سال فوتبال کشور عملاً زیر نظر این فدراسیون که مجمع فوتبال خوانده میشد، قرار گرفت. این مجمع در سالهای اشغال ایران، اداره فوتبال را در سختترین شرایط به عهده داشت و توانست از حضور ارتش متفقین در ایران بهره گرفته و با برگزاری یک سری مسابقههای فوتبال بین تیمهای این ارتش و تیمهای داخلی تنور فوتبال ایران را همچنان داغ نگه دارد. همچنین مجمع فوتبال موفق شد در سال 1320 امکان اولین سفر رسمی تیم ملی ایران را به خارج از کشور فراهم آورد و این تیم را به افغانستان گسیل دارد.
پس از پایان جنگ جهانی دوم، مجمع فوتبال ایران در سال 1325 به فدراسیون فوتبال ایران تغییر نام داد و در اوایل سال 1326 تقاضای خود را جهت عضویت به فیفا ارائه داد. این درخواست در جلسه 20 ژانویه 1948 برابر با 30 دی 1326مورد پذیرش فیفا قرار گرفت. تیم ملی ایران تاکنون در سه دوره جام جهانی به سالهای 1978، 1998 و 2006 حضور داشته است.
زمین بازی فوتبال باید مستطیلشکل با سطحی از جنس چمن باشد. باتوجه به این که قوانین فوتبال در انگلستان شکل گرفتهاست، اندازه زمین فوتبال براساس دستگاه امپراتوری بیان میشوند و در این اندازهگیری، از دستگاه متریک استفاده نمیشود. استفاده از واحدهای اندازهگیری دیگر، بهشکل سنتی در خارج از بریتانیا نیز مرسوماست.
طبق ابعاد میدان زمین که توسط هیئت بینالمللی فوتبال نوشته شدهاست، طول زمین باید ۹۰ تا ۱۲۰ متر (۱۰۰ تا ۱۵۰ یارد) و عرض آن ۴۵ تا ۹۰ متر (۵۰ تا ۱۰۰ یارد) باشد. خط میانی زمین که بهاندازه عرض زمین است، مناطق حمله و دفاع دوتیم را جدا میکند و شعاع دایره میانی میدان ۹٫۱۵ متر (۱۰ یارد) است. زمین از دو سمت به محوطه جریمه مستطیلشکل امتداد مییابد و این محوطه جریمه ۱۵٫۵ متر (۱۸ یارد) از خط دروازه فاصلهدارد. محوطه کوچک مستطیلشکل درون محوطه جریمه که منطقهٔ گلزنی نامیده میشود، ۵٫۵ متر (۶ یارد) از خط دروازه فاصلهدارد.
فاصلهٔ نقطهٔ پنالتی تا خط دروازه ۱۱ متر (۱۲ یارد) است. دور نقطهٔ کرنر یکچهارم دایرهای وجود دارد که شعاع آن ۱ متر (۱ یارد) است. فاصلهٔ میان دو تیرک دروازه ۷٫۳۲ متر (۸ یارد) و فاصلهٔ میان سر تا ته آن نیز ۲٫۴۴ متر (۲٫۷۵ یارد) است. طول محوطه جریمه ۴۰ متر (۴۴ یارد) است.
مدت زمان، گل زده و سیستم [ویرایش]
بازی فوتبال در دونیمه ۴۵ دقیقهای اجرا میشود و ممکناست که با موافقت دوتیم و داور، مدت زمان آن کاهشیابد. هرگونه تغییر مدت بازی باید پیش از آغاز بازی میان داور و دوتیم هماهنگ شود. (برای نمونه، به دلیل نبود نور کافی هر نیمه به ۴۰ دقیقه تغییر زمان میدهد.) میان دونیمه بازی وقت استراحتی بهمدت ۱۵ دقیقه تعیینشدهاست و مدتزمان آن فقط با موافقت داور تغییر میکند. وقتهای اضافهٔ پس از دونیمه بهمنظور اجراکردن وقتهای تلفشدهای است که در اعمالی مانند تعویض بازیکنان، بررسی آسیبدیدگی بازیکنان، بیرونآوردن بازیکنان آسیبدیده از زمین، اتلاف وقت و یا هر دلیل دیگری تلفشدهاست. تعیین چند دقیقه وقت تلفشده در هر بازی بهعهدهٔ داور وسط است. هرچهقدر وقت برای زدن یک ضربه پنالتی تلفشود، داور آن را در وقتهای اضافهٔ پایان هرنیمه درنظر خواهدگرفت.
در صورتی که در مسابقات حذفی تیم برنده در طول در ۹۰ دقیقه و وقتهای اضافه مشخص نشود، باید از ضربات پنالتی استفادهکرد. پنج بازیکن دلخواه میتوانند برای هرتیم یک پنالتی بزنند. اگر برنده در پنج پنالتی نخست نیز مشخصنشود، ضربات پنالتی وارد مرحلهٔمرگ ناگهانی میشود که هرتیم یک پنالتی میزند و به این معنی است که اگر یک تیم پنالتی را تبدیل به گل کرد و تیم دیگر موفق به انجام این کار نشد، تیم گلزن برنده بازی میشود.
قانون گل زده در خانه حریف یکی از قوانین رسمی مسابقات رفت و برگشت اینطور است که در صورت برابربودن تفاضل گل دوتیم در دوبازی، تیمی که در خانه حریف گل بیشتری زدهباشد، برنده مجموع دو بازی است و به مرحلهٔ بعدی راه پیدا میکند. این قانون توسط یوفا طراحیشد و برای نخستینبار در جام در جام اروپا ۱۹۶۶–۱۹۹۵ استفادهشد و در سال ۱۹۶۸–۱۹۶۷ نیز به لیگ قهرمانان اروپا راهیافت. پس از این، در مسابقات دیگر این قاره نیز به تصویبرسید.
گل طلایی در فوتبال به گلی اطلاق میگردد که اگر در وقتهای اضافهٔ ۱۵ دقیقهای بهثمر رساندهشود، تیم گلزن برنده بازی میشود و بازی بهپایان میرسد. گل طلایی را در گذشتههای نهچندان دور مرگ ناگهانی مینامیدند؛ این اصطلاح برای نخستینبار در سال ۱۹۹۲ برداشتهشد و اصطلاح گل طلایی بر آن نهادهشد. گل طلایی در سال ۱۹۹۳ توسط فیفا معرفیشد که در آن زمانها عنصری کلید در تعیین برنده در مسابقات حذفی محسوب میشد. نخستین گل طلایی در مسابقهٔ میان استرالیا و اروگوئه در یکچهارم نهایی جام جهانی فوتبال زیر ۲۰ سال بهثمررسید. در پی طوفان شکایات و گلهها از این قانون، یوفا گل نقرهای را در سال ۲۰۰۲ معرفیکرد و این قانون جایگزین گل طلایی شد.گل نقرهای یکی از روشهای تعیین برنده در مسابقات حذفی بهشمار میرفت. اگر در طول ۹۰ دقیقه دوتیم بهتساوی برسند و تیمی در یکی از وقتهای اضافهٔ ۱۵ دقیقهای گلی بهثمر برساند و آن نیمهٔ وقت اضافه بهپایان برسد، تیم گلزن برنده بازی است. گل نقرهای قانونی اجباری بودهاست. نخستین گل نقرهای در جام یوفا ۲۰۰۳ بهثمر رسیدهاست. همچنین در جام ملتهای اروپا ۲۰۰۴ مورداستفاده قرارگرفت؛ بهطوری که یونان با بهثمر رساندن گل نقرهای مقابل جمهوری چک، به مسابقهٔ پایانی راهیافت. این قانون نیز توسط هیئت بینالمللی فوتبال برداشتهشد.
به تاکتیکهایی که سرمربی برای بازی تیم در نظر میگیرد و بازیکنان مطابق این تاکتیکها در زمین چیده میشوند، سیستم فوتبال میگویند که بهنوعی همان ساختار تیم است. دروازهبان یک پست ثابتاست و در سیستم جایی ندارد و ده بازیکن دیگر در این سیستم در زمین چیده میشوند. از جملهٔ این سیستمها میتوان به ۲–۴–۴، ۱–۱–۴–۴، ۱–۵–۴، ۳–۳–۴ و ۲–۳–۵ اشارهنمود. سیستم ۲–۴–۴ یکی از رایجترین سیستمهای فوتبال است که در انگلستان بسیار کاربرد دارد و از ۴ مدافع، ۴ هافبک و ۲ مهاجم تشکیل شدهاست. سیستم ۱–۱–۴–۴ چنان چه از نامش پیداست، گیجکننده نیست. در این سیستم، چهار مدافع و چهار هافبک بازی میکنند و مهاجم دوم پشت مهاجم اصلی قراردارد. سیستم ۱–۵–۴ را بهطور سنتی تیمهای اروپایی در لیگهای برتر خودشان بهکار میگیرند. این سیستم از چهار مدافع، پنج هافبک و یک مهاجم تشکیل شدهاست.سیستم ۳–۳–۴ یک سیستم کاملاً هجومی است. این سیستم از چهار مدافع، سه هافبک و سه مهاجم تشکیل میشود و علاوه بر حملهکردن با سه مهاجم، خط هافبکی قوی و نیرومند را دارا میباشد. سیستم ۲–۳–۵ نیز تاچند سال پیش به یک سیستم محبوب تبدیلشده و بهخوبی امکان جابهجایی مهاجمان و مدافعان را فراهم میکند. این سیستم همانطور که از نامش پیداست، از پنج مدافع، سه هافبک و دو مهاجم تشکیل شدهاست. یکی از سیستمهای نوین فوتبال ۱–۴–۱–۴ است که ساختاری مانند ۳–۳–۴ دارد، با این تفاوت که هافبکها و مهاجمان چپ و راست تقریباً روی یک خط بازی میکنند و مهاجم نوک از دیگر مهاجمان جلوتر بازی میکند. از دیگر سیستمهای محبوب فوتبال، ۲–۵–۳ است که شامل سه مدافع، پنج هافبک و دو مهاجم میشود.
قوانین هفدهگانه فیفا [ویرایش]
فیفا قوانینی در درون و بیرون از زمین فوتبال وضع کرده است. این قوانین در ۳ مارس ۲۰۱۲ تغییرکرد و در ۱ ژوئن ۲۰۱۲ به اجرا درآمد. در زیر بهطور مختصر به شرح آنها میپردازیم:
- زمین بازی: بازی باید روی چمن طبیعی یا مصنوعی به رنگ سبز انجامگیرد. از چمن مصنوعی در بازیهای جام کنفدراسیونها و یا مسابقات بینالمللی باشگاهی استفاده میشود. زمینها باید حداقل کیفیت بینالمللی تعیینشده توسط فیفا را داشتهباشد.
- توپ: توپ بازی باید از چرم یا مواد مناسب دیگر ساخته شدهباشد و محیط آن بیش از ۷۰ سانتیمتر یا کمتر از ۶۸ سانتیمتر نباشد.
- تعداد بازیکنان: هرتیم در هر بازی باید ۱۱ بازیکن درون زمین داشتهباشد که یکی از آنها دروازهبان است. تیمی که افراد درون زمینش کمتر از ۷ بازیکن باشد، حق ادامهٔ بازی را ندارد.
- تجهیزات بازیکنان: بازیکن حق استفاده یا پوشیدن هرگونه چیز خطرناکی مانند جواهرات را ندارد.
- داور: هربازی توسط یک داور که اقتدار کامل بر اجرای قوانین بازی را داشتهباشد، کنترل میشود.
- کمکداوران: دوکمکداور در زمین وجود دارند که میتوانند در این موارد به تصمیم داور اعتراضکنند: ۱- هنگامی که تمام توپ میدان بازی را ترککند. ۲- هنگامی که کرنر، گل و پرتاب انجام میگیرد. ۳- هنگامی که ممکناست یک بازیکن در شرایط آفساید باشد. ۴- زمانی که تیمی درخواست تعویضکند. ۵- هنگامی که از دیدگاه داور، سوءرفتار و یاهر حادثهٔ دیگری رخدهد. ۶- هنگامی که خطایی انجام میگیرد، کمکداور میتواند مسئله را بهتر برای داور توضیحدهد. ۷- هنگامی که در ضربات پنالتی، پیش از این که بازیکن ضربه را بزند، دروازهبان پایش از خط دروازه جلوتر بیاید و توپ وارد دروازهشود، کمکداور اعتراض میکند.
- مدت زمان بازی: بازی فوتبال در دو نیمه ۴۵ دقیقهای انجام میگیرد، مگر اینکه داور و دوتیم بر تغییر مدت زمان بازی توافق کردهباشند. هرگونه توافق برای تغییر مدت زمان بازی (برای مثال کاهش هرنیمه به ۴۰ دقیقه بهدلیل نبود نور کافی) باید پیش از انجام بازی، صورت گرفتهباشد.
- آغاز مجدد بازی: بازی در این موارد مجدداً آغاز میگردد: ۱- هنگام آغاز مسابقه ۲- پس از بهثمر رسیدن یک گل در طول بازی ۳- هنگام آغاز نیمه دوم ۴- هنگام آغاز هردو نیمه وقتهای اضافی.
- توپ درون و بیرون از بازی: هنگامی که تمام توپ از خط دروازه یا خطهای طولی و عرضی زمین ردشود، بازی توسط داور متوقف میشود.
- گلزدن: هنگامی که تمام توپ از خط دروازه ردشود، بهشرطی که پیش از آن خطایی صورت نگرفتهباشد، این تیم گل بهثمر رساندهاست.
- آفساید: بر اساس این قانون بازیکنی که در موقعیت آفساید قرار دارد حق مشارکت فعال در بازی را ندارد. بازیکنی در موقعیت آفساید است که در هنگام زدن ضربه توپ توسط همتیمیش هم جلوتر از توپ و هم جلوتر از بازیکن ماقبل آخر تیم حریف به دروازه حریف نزدیکتر باشد.
- خطا و سوءرفتار: هنگامی که بازیکنی هریک از این خطاها را انجامدهد، خطا کردهاست و ضربهٔ آزاد به تیم حریف تعلق میگیرد: ۱- زدن ضربه یا لگد به بازیکن حریف ۲- خطای پشت پا زدن یا تلاش برای انجام خطای پشت پا زدن ۳- پرش بر روی بازیکن حریف ۴- حمله به حریف ۵- حملات یا اقدام به حملات به حریف ۶- هلدادن حریف ۷- تکلزدن بر روی حریف.
- ضربات آزاد: ضربات آزاد یا بهشکل مستقیم یا غیرمستقیماند.
- ضربه پنالتی: اگر بازیکن تیم خودی، بر روی بازیکن حریف که در محوطهٔ جریمهشان است، خطاکند، خطای پنالتی صورت گرفتهاست. شانس گلزدن از ضربهٔ پنالتی بهشکل مستقیم، بسیار زیاد است. زمان تلفشده برای زدن یک پنالتی، در پایان هرنیمه یا وقت اضافه گرفته میشود.
- پرتاب: پرتاب یکی از روشهای آغاز مجدد بازیاست. هنگامی که توپ به بازیکنی برخورد کند و تمام توپ از خط طولی زمین بیرونبرود، تیم حریف باید توپ را از محل بیرونرفتن آن روی خط، پرتابکند. گلزدن با یک پرتاب ممنوعاست.
- ضربه گل: گلزنی یکی دیگر از روشهای آغاز مجدد بازیاست. اگر توپ از خط دروازه ردشود و بازیکن دیگری به توپ برخوردکند، آن ضربه گل محسوب میشود. یک گل ممکناست تنها با زدن یک ضربه بهثمر برسد.
- ضربه کرنر: ضربهٔ کرنر روشی دیگر برای آغاز مجدد بازیاست. هنگامی که توپ به بازیکن خودی برخوردکند و از خط عرضی دروازه خودی ردشود، برای تیم حریف ضربهٔ کرنر بهدست میآید. یک گل ممکن است از راه ضربهٔ کرنر بهطور مستقیم به تیم حریف بهثمر رساندهشود.
در سال ۱۳۲۳ چهار جوان تصمیم گرفتند تا باشگاهی تاسیس نمایند. نام انها میرزایی،نواب،خشایار و جانانپور بود. تصمیم انها در چهارم مهر این سال عملی شد و باشگاه نیز خیابان فردوسی در نظر گرفته شد. علاوه بر انها خاکزاد،گیتی،گریش،کلانی،مهدیون و حسینی نیز دیگر اعضای باشگاه بودند که به دلیل علاقمندیشان به دوچرخه سواری نام باشگاه را ( دوچرخه سواران) نهادند.ابتدا تنها رشته فعال باشگاه دوچرخه سواری بود،اما بعدها رشته های والیبال،پینگ پنگ،بسکتبال،وزنه برداری،کشتی،شنا و فوتبال نیز فعالیت خود را آغاز کرد. طی مذاکراتی که مسئولان باشگاه دوچرخه سواران با علی دانائی فرد موسس وقت باشگاه تور انجام دادند، موافقت شد که باشگاه تور با نام دوچرخه سواران وارد عرصه رقابت در فوتبال شود.
رقابت اصلی در فوتبال کشور تا پیش از سال ۱۳۲۵ بین ۳تیم دارایی،شاهین و سرباز بود، اما با ورود تیم دوچرخه سواران که از همان ابتدا با پیراهن آبی وارد میدان شد،مثلث قدرت به مربع تبدیل شد و قطب چهارم فوتبال نیز شکل گرفت.
تیم دوچرخه سواران در سال ۱۳۲۵ و با حضور پرویز عمو اوغلی،گرائیلی،دانائی و سید آقا جلالی در هیئت مدیره تشکیل و روانه رقابتها شد.حاصل کار نایب قهرمانی در سالهای ۲۵ و ۲۶،نایب قهرمانی و قهرمانی جام حذفی در همان سالها بود. در سال ۱۳۲۸ نام باشگاه دوچرخه سواران به تاج تغییر یافت و در همین سال قهرمان باشگاههای تهران شد.به دلیل اهمیت باشگاه تاج از ردیف بودجه اختصاصی برخوردار شد.
رنگ لباس باشگاه نیز پیراهن آبی با آستین سفید، شرت سفید و جوراب سفید بود. علی دانائی فرد برای تقویت این تیم، تیمهای تورج، افسر،دیهیم،کورش و اتم را تاسیس کرد. تاج در سراسر کشور گسترش یافت و در شهرهای اهواز و رشت بیش از دیگر نقاط ایران پایگاه مردمی یافت. زمان شکوفایی اولین سفر خارجی باشگاه تاج به افغانستان بود که ثمره آن پیروزی ۳ بر ۲ تیم تاج شد. دهه ۴۰ زمان شکوفایی باشگاه تاج بود. این تیم با تیم هی خارجی چون: راپیدوین اتریش،تورپیدوی موسکو،اسپارتا پراک چک، دوسلدورف آلمان،کریستان پرو و تیم های دیگری از کشورهای برزیل،سوئیس،ترکیه،سوئد و آذربایجان بازی های دوستانه برگزار کرد که موجب شهرت بیشتر این باشگاه شد.در این دهه ، باشگاه تاج با به خدمت گرفتن رایکوف یوگوسلاو تحولی شگرف در فوتبال استقلال و حتی ایران به وجود آورد.نسل ماندگار فوتبال ایران به خصوص استقلال، در این دهه شکل گرفت.افرادی چون ناصر حجازی، منصور پورحیدری،نصر ا.. عبدالهی،پرویز قلیچ خانی،علی جباری،فرامرز ظلی،جلال طالبی،جواد قراب،غلامحسین مظلومی،عزت جانملکی، ایرج دانائی فرد، منصور رشیدی، حسن روشن و ... از جمله آنان بودند.
اولین قهرمانی در آسیا در فروردین سال ۱۳۴۹ و در باشگاه لبریز از تماشاگر امجدیه( شهید شیرودی)، تیم های تاج از ایران هاپوئل رژیم صهیونیستی فینال جام باشگاهای آسیا را برگزار کردند. در این دیدار تیم تاج تا دقیقه ۸۳ یک بر صفر عقب بود که در این دقیقه غلام وفا خواه که به مرد جامها معروف بود، گل تساوی را وارد دروازه حریف کرد و کار به وقت اضافه کشیدکه تیم تاج با گل مسعود معینی مدافع پیش تاخته خود در وقت اضافه قهرمان آسیا شد. ترکیب تیم تاج که قهرمان آن دوره شد عبارت بود از : ناصر حجازی، علی جباری ،مهدی لواسانی ،جواد ا.. وردی ،کاروحق وردیان ،مسعود معینی ،غلامحسین مظلومی ،عزت جانملکی ،جواد قراب ،اکبر کارگرجم ،علیرضا حاج قاسم ،نصر ا...عبداللهی ،مهدی حاج محمد ،عباس مژدهی ،منصور پورحیدری و مسعود مژدهی یاران کمکی این تیم: غلام وفاخواه از عقاب و محمود خوردبین از پرسپولیس بودند. سرمربی تیم رایکوف از یوگسلاوی بود.
تغییر نام تاج به استقلال و دومین قهرمانی در آسیا با پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ باشگاه تاج به استقلال تغئیر نام پیدا کرد. استقلال در سال ۱۳۷۰ برای دومین بار قهرمان آسیا شد. استقلال در فینال باشگاه های آسیا توانست تیم لیائولینگ چین را با نتیجه ۲ بر ۱ شکست دهد و جام را برای دومین بار به خانه بیاورد.در این دوره عبدالصمد مرفاوی آقای گل شد، مجید نامجو مطلق تکنیکی ترین بازیکن، عباس سرخاب بهترین بازیکن و احمدرضا عابدزاده بهترین دروازه بان جام شدند. بازیکنان استقلال در این دوره عبارت بودند از : احمدرضا عابدزاده ،حمیدرضا بابازاده ، شاهرخ بیانی ،شاهین بیانی ،فرشاد فلاحت زاده ،رضا حسن زاده ،مهدی فنونی زاده ،امیر موسوی نیا ،صادق ورمزیار ،رضا نعلچگر ، جعفر مختاری فر ،امیر قلعه نویی ،رضا احدی ،میرشاد ماجدی ،ایمان عالمی ،عبدالصمد مرفاوی ،عباس سرخاب ،عبدالعلی چنگیز ، مسعود غفوریهای اصل ،ناصر عباسی ،مرحوم امیر دولت آبادی ،خسرو پارسا و مجید نامجو مطلق. یاران کمکی این تیم نیز سید غلی افتخاری سید مهدی ابطهی بودند. سرمربی: منصور پورحیدری.
مربیان خارجی از بدو تاسیس زدراکو رایکوف، ولادمیر جکیج، بونژاک، یوگنی سوکومور خوف،جکیچ دلیچ، لئونید بیلفسکی و رولند کوخ از جمله مربیان خارجی بودند که با استقلال کار کردند. در این میان رایکوف بیشترین سابقه حضور را دارد که به مدت هشت سال مربی استقلال بود و طی این دوره با استقلال قهرمان ایران در سال ۴۹،قهرمان جام میلزهند، دو دوره قهرمانی باشگاهای آسیا و قهرمانی جام اتحاد را در کارنامه خود دارد.
مربیان استقلال از آغاز تا کنون مرحوم علی دانائی فرد،محمود بیاتی،مرحوم رسول مدد نوعی،محمد رنجبر،حشمت مهاجرانی،پرویز ابو طالب،مجتبی کرد نوری،کمائی،مرحوم جاهد،مصطفی شرکا،حسن حبیبی،حسن عضدی ،رضوی،اصغر شرفی،کامبیز جمالی،محمد صلاحی،منصور پورحیدری،غلامحسین مظلومی،بیژن ذوالفقارنسب،ناصر حجازی،رضانعلچگر،عبداللهی،بهتاش فریبا،اصغرحاجیلو،پرویزمظلومی،حمید ملک احمدی ،منصور رشیدی،جواد زرینچه، عبدالصمد مرفاوی و امیر قلعه نویی مربیانی بودند که که از بدو تاسیس تا کنون به عنوان سرمربی رهبری تیم را برعهده داشتند.
شایسته ترین ها و اولین های تاریخ ۶۰ ساله باشگاه استقلال
- گلزنان جام جهانی ۱۹۷۸ آرزانتین:ایرج دانائی فرد و حسین روشن هر دو در تیم استقلال بودند.
- اولین گلزن ایرانی در جام جهانی: ایرج دانائی فرد.
- اولین لژیونر:بیوک جدیکار (۱۳۳۶ به تیم ویکتوریا برلین)
- اولین مربی:مرحوم علی دانائی فرد از سال ۱۳۲۵ تا سال ۱۳۴۸ به مدت ۲۳ سال
- اولین آقای گل آبی پوشان در لیگ: غلامحسین مظلومی در اولین دوره تخت جمشید با ۱۵ گل زده.
- اولین کاپیتان: کامبیز جمالی بازیکن تیم منتخب جهان:ایرج دانایی فرد.
- پرافتخارترین مربی:منصور پورحیدری با بیش از ۳۰۰ مسابقه و افتخار قهرمانی سال ۹۰ باشگاه های آسیا.
- بیشترین تعداد حضور: جواد زرینچه با ۳۳۶ بازی طی ۱۲ سال
- کوتاه ترین گل در داربی: علی سامره در ثانیه ۳۷ بازی مقابل پرسپولیس
- پرجمعیت ترین بازی آسیا: استقلال ایران-جوبیلوایواتا ژاپن (با حضور ۱۲۰ هزار تماشاگر در ورزشگاه آزادی فینال جام باشگاه های آسیا در سال ۷۸ )
- بهترین بازیکن سال کشور بعد از انقلاب: علیرضا منصوریان۱۳۷۴ (گزینش بهترین بازیکن برای اولین بار مرسوم شد)
- جوانترین مربی: امیر قلعه نویی